Het relatiehuis deel 3 het model
13-08-2016
Het model herbergt drie belangrijke delen van het huis:
- Het begint met de fundering. Deze behandelt alles waar een relatie van afhankelijk is (zie hoofdstuk 4);
- Vervolgens heb je twee pijlers bij een relatie met twee partners (bij meerdere partner ontstaan er meerdere pilaren). Het zijn de pijlers van de eigen ontwikkeling (zie hoofdstuk 5);
- Uiteindelijk krijg je het dak van het huis: de relatie. Daar waar de communicatie en intimiteiten samenkomen en het “wij” belang centraal staat (zie hoofdstuk 6).
Het huis is een model om een relatie in kaart te brengen. Een relatie is een “wij” vorm, terwijl er elementen in zitten van “ik” vormen. De IK vorm is dan ook cruciaal om een WIJ vorm te kunnen creëren.
Ieder huis wordt gebouwd op een ondergrond. Afhankelijk van de ondergrond kun je een fundering aanleggen. De fundering zorgt uiteindelijk voor stabiliteit en evenwicht (balans). Je zult ontdekken, dat de fundering erg belangrijk is om de stabiliteit van een relatie in kaart te brengen. De balans vertelt alles over gelijkwaardigheid tussen de partners. Bij onevenwichtigheid of instabiliteit krijg je vanzelf een schuine ondergrond. Het gaat erom dat de fundering daar haarfijn op aansluit, anders bouw je de pijlers op een schuine helling en zal je merken dat de eigen ontwikkeling ook helemaal uit balans is (of uit het lood). Je kunt je dan vermoedelijk wel voorstellen dat het dak er schuin bovenop ligt en bij iedere schok of frustratie aanleiding geeft op het uiteenvallen van het dak of de WIJ vorm.
Een kleine aardbeving in de fundering van afhankelijkheid zorgt al voor grote paniek op het dak en bij de pilaren of pijlers.
Het leuke van het ontwerp van het relatiehuis is, dat je het zelf in kaart kunt brengen, hoe jouw specifieke huis eruitziet. Om je daarbij te helpen is er een vragenlijst ontwikkelt. De uitkomsten geven aan hoe je fundering eruitziet, je aandeel of vrijheid in eigen ontwikkeling en de uiteindelijke resultaten voor het dak. Hoe hebben jullie de taken verdeeld? Wie doet wat en met welke intensiteit?
Hebben beide partners dezelfde mate van zelfwaardering? Een positief zelfbeeld zorgt vaak voor rust en is een voorbeeld voor de ander om aan op te trekken. Ook daar kan een vorm van gelijkwaardigheid in bespeurd worden. Het voordeel van een hoge mate van zelfwaardering bij 1 van de partners is, dat hij of zij de ander optrekt. Het is wel belangrijk, dat je het van elkaar weet, zodat het verschil in zelfwaardering in volle teugen van genoten kan worden. Een hoge mate van zelfwaardering is een garantie voor de stabiliteit van het huis en met name voor de functies van het dak. Je zult merken als partners intens en diep met elkaar kunnen communiceren, zonder in frustratie of irritatie te vallen, het ten goede komt van de intimiteitsbehoeftes.
Relaties met een broer-zus constructie (daar waar geen intimiteit meer waarneembaar is of beleefd wordt), leveren vaak ook onnodig in op het gebied van de eigen ontwikkeling en communicatie. Zij blijven vaak hangen in de verdeling van de afhankelijkheid. Onzekerheid komt dan ook vaak voor in deze vorm van relatie. De angst regeert. De angst om onderwerpen aan te snijden, om de sleur te doorbreken, om initiatieven voor elkaar (WIJ functie) te vergroten. Frustraties zijn inmiddels omgevormd in machteloosheid, verdriet wordt erg dof en ziektes kunnen op de loer liggen.
Is er sprake van een vorm van verslaving, dan kun je ook spreken van een disbalans in de relatie. De vraag is in welk gebied van het huis die disbalans aanwezig is. Is het in de fundering, dan zit er iemand letterlijk achter de geraniums. Is het in het gebied van de eigen ontwikkeling, dan is er vaak sprake van niet meer kunnen functioneren op het gebied van werk, studie, ontwikkeling, uitdagingen, groei, avontuur, reizen. Vaak zie je deze partners terug bij langdurige werkelozen of arbeidsongeschikte kandidaten. De fout van de andere partner is als diegene de zorg gaat overnemen. Op deze wijze blijft het probleem in stand en is er geen ruimte meer voor de eigen ontwikkeling van de gezonde partner. De balans komt weer in evenwicht als de andere partner hetzelfde overkomt. Het dak zal niet hoeven te functioneren, omdat er geen behoefte is om te communiceren of intiem te zijn. Vandaar dat velen in afhankelijkheid blijven hangen.
Conservatieve ouders houden in stand, dat de eigen ontwikkeling tussen de partners scheefgroeit. De ander kan niet voldoen aan tijd vrij te maken voor de eigen ontwikkeling en wordt willekeurig afhankelijk gehouden. Hetzelfde gebeurt bij relaties als vader-dochter of moeder en zoon. Er is geen sprake van gelijkwaardigheid. Datzelfde geldt ook nog eens voor verstandshuwelijken. Veel ondernemers hebben last van ongelijkwaardigheid in de relationele sfeer als de partner blijft hangen in afhankelijkheid. Je merkt dan een grote invloed bij de eigen ontwikkeling van de ondernemer, terwijl de andere partner ver achter blijft. De kunst is taken te verdelen uit de fundering, desnoods aangevuld met het uitbesteden van huishoudelijke taken, onderhoudstaken, opvoedtaken etc. Tijd en geld wordt er dan beschikbaar gesteld om de ander op zijn of haar gebied (persoonlijke ontwikkeling) te laten groeien. Op dat moment zal het dak van de relatie stabiel en gelijkwaardig kunnen zijn. Komt de ondernemer in de problemen (meestal financieel), dan kan de zorg voor deze partner ook voergenomen worden door andere hulpverleners, dan de partner. Vanuit het dak van de relatie kan er dan weer evenwicht ontstaan in de drang naar een betere communicatie. Afstemming is dan noodzakelijk. Nogmaals is dit scenario aan de orde als er sprake is van vermogen. Is dat er niet, dan nemen de spanningen zienderogen toe en komt de eigen ontwikkeling in het gedrang van beide partners en uiteindelijk zal het dak instorten. Men blijft dan vaak weer hangen in de aanwezige afhankelijkheid.
Je kunt gerust zeggen, dat iedere levensfase gepaard gaat met een verandering in ieder gebied van het relatiehuis. Daarom is het van cruciaal belang, dat je voortdurend met elkaar blijft communiceren. Gevoelens moet je kunnen delen, of in ieder geval mag je de ander vragen om te luisteren. Een normaal huis verlangt ook onderhoud en na enige tijd zal je wellicht het huis willen verbouwen. Zeker als de kinderen het huis uit zijn, komt het empty nest syndroom vaak roet in het eten gooien in de fundering. Uiteindelijk is dan de enige oplossing tijd en aandacht te stoppen in de eigen ontwikkeling. Dat wordt jullie redding om de gelijkwaardigheid terug te krijgen in de relatie.
In het respect deel van de liefde (zie hoofdstuk 1), merk je vaak veel verschillen. Dat betekent dat gedurende het partnerschap in jaren toeneemt, er diverse “ik” momenten nodig zijn om de status van de relatie (het dak) te onderzoeken. Lukt het nog steeds te genieten van de intieme momenten met je partner of merk je dat het communiceren ineens veel belangrijker is geworden. Eigenlijk is eens in de tien jaar tijd nodig om in relatietherapie opnieuw te zoeken naar welk deel van het huis je veranderingen wilt aanbrengen.
De volgende hoofdstukken over de inhoud van het relatiehuis kun je vinden bij downloads. Binnenkort wordt deze gepubliceerd.
